نگاهی کلی به ورزش رانینگ (دو)
ورزش رانینگ همواره یکی از مهمترین شاخه های ورزشی و جزئی جدایی ناپذیر از تاریخ المپیک بوده است. مسابقات رانینگ در رقابت های بین‌المللی معمولا به سه شکل دوی سرعت (sprint)، دوی مسافت میانی یا دوی نیمه استقامت (middle-distance running) و دوی مسافت طولانی یا دوی استقامت (long-distance running) برگزار میشوند که در ادامه این مطلب، به توضیح هر کدام به صورت مجزا می‌پردازیم.
دوی سرعت
دوی سرعت، دسته‌ای از رقابت های دوندگی است که در مسافت های کوتاه ۱۰۰ متر، ۲۰۰متر یا ۴۰۰متر برگزار میشود. ورزشکاران در دوی سرعت تمام تلاششان را برای طی کردن این مسافت ها در کوتاه‌ترین زمان ممکن و رسیدن به بیشترین سرعت به کار میگیرند. نوع دیگری از دوی سرعت نیز وجود دارد که در مسافتی ۶۰ متری و معمولا در سالن برگزار میشود.
دوی نیمه استقامت و دوی استقامت
مسابقات دوی نیمه استقامت و دوی استقامت به طور معمول در فواصل طولانی‌تر ۸۰۰-۱۵۰۰-۵۰۰۰ و ۱۰۰۰۰متر برگزار میشوند. در این مسابقات، سرعت دویدن مطرح نیست و شرکت کنندگان این دسته از مسابقات باید بیشتر توجهشان را صرف طی کردن تمام طول مسافت با سرعتی ثابت کنند. این گونه از مسابقات دو با هدف سنجیدن و بالا بردن سطح قدرت و پایداری ورزشکاران طراحی شده است.
کشورهای شرکت کننده در ورزش رانینگ
ورزش دو تقریبا در سراسر دنیا برگزار میشود و شرکت کنندگان بی‌شماری نیز در تمامی کشورهای جهان دارد. فدراسیون های عضو IAAF (فدراسیون بین‌المللی ورزشی) مسئول تدارک برگزاری این مسابقات در سراسر جهان هستند. در حالی که ورزشکاران آمریکایی و آفریقایی موفقیت های بسیاری را در این ورزش کسب کرده‌اند، اما هر ساله دوندگانی بسیار از کشور های آسیایی نیز در دسته های مختلفی از این رقابت ها شرکت میکنند.
تا به امروز، اکثر قهرمانان مرد در دوی سرعت ملیتی آمریکایی یا جاماییکایی داشته اند. همچنین در رقابت های دوی نیمه استقامت و استقامت که اخیرا برگزار شد، دوندگان کنیایی و آفریقای شمالی عملکرد بسیار خوبی داشتند؛ درحالیکه در بیشتر رویدادهای المپیک قبلی، دوندگان انگلیسی و آمریکایی بر رقابت های این دسته چیره بوده اند. دوندگان زن روسی و آفریقای شمالی نیز از برترین شرکت کنندگان در مسابقات دوی ۱۵۰۰ متر به شمار می‌روند و رقابت سختی با یکدیگر دارند.
دوندگان اهل آفریقای شمالی و شرقی نسبت به شرکت کنندگان دیگر عملکرد بهتری در دوی استقامت از خود به نمایش میگذارند و ورزشکاران اهل کشورهای کنیا، اتیوپی، تانزانیا، اوگاندا، مراکش و الجزایر در سالهای اخیر در رقابت های دوی استقامت ۵۰۰۰ متر موفقیت های زیادی را کسب نموده‌اند.
ورزشکاران زن چینی نیز در کنار هم نوعان اتیوپیاییشان توانسته اند در سالهای اخیر در دوی استقامت ۱۰۰۰۰ متر مقام های بالایی را کسب کنند. شایان ذکر است که بیشتر قهرمانان مرد در دوی استقامت، اهل کشورهای اتیوپی و کنیا بوده اند. از سوی دیگر، دوندگان کشور های قطر، بحرین، عربستان سعودی و امارات متحده عربی نیز اخیر موفق شده اند در مسابقات قهرمانی آسیایی، مدال های زیادی را از آن خود کنند.
محیط برگزاری مسابقات دو
طراحی پیست
رقابت های رانینگ در دو نوع پیست سرپوشیده و سرباز برگزار میشود.
- پیست سرباز: مسابقات رانینگ می‌توانند هم در پیست های سرپوشیده و هم در پیست هایی در محیط آزاد برگزار شوند. در رقابت های بین‌المللی، پیست های سرباز شکلی بیضی گونه دارند و معمولا همانند یک حلقه در دور زمین یک بازی دیگر، همچون زمین فوتبال واقع شده اند.
- پیست سرپوشیده: مسابقات ورزشی سرپوشیده به شکل جهانی در پیست هایی با محیط بسته برگزار میشوند که شکلی همانند یک باشگاه بزرگ دارند. پیست های سرپوشیده نیز همانند پیست های سرباز به شکل بیضی و با همان ابعاد ساخته میشود؛ با این تفاوت که در این پیست ها از قسمت طول بیضی، خطی مستقیم به طول ۶۰ متر عبور میکند که از آن برای مسابقات دوی سرعت ۶۰ متر استفاده میشود.
انواع مسابقات در پیست ۴۰۰ متر
پیست بیضی شکل، پیستی به طول ۴۰۰ متر با خطوطی موازی با یکدیگر است. در مسابقات دوی سرعت ۱۰۰ متر در این نوع از زمین، دوندگان تنها در مسیری مستقیم میدوند؛ در حالی که در مسابقات سرعت ۲۰۰ متر در همین پیست، می‌بایست در قسمت قوس بیضی به طول ۱۰۰ متر و سپس ۱۰۰ متر در مسیر مستقیم دوید. در نهایت در مسابقات دوی سرعت ۴۰۰ متر در زمین بیضی که کل مسافت آن را در بر میگیرد، دوندگان می‌بایست یک دور کامل مسافت پیست را طی کنند و در نقطه آغاز خود، مسابقه را تمام کنند.
ورزشکاران شرکت کننده در مسابقات دوی ۸۰۰ متر، دور تا دور پیست بیضی ۴۰۰ متری را دو بار طی میکنند و در دوی ۱۵۰۰ متر، شرکت کنندگان می‌بایست سه دور کامل و سه چهارم از یک دور کامل را برای رسیدن به خط پایانی طی کنند.
تجهیزات مورد نیاز در ورزش رانینگ
این ورزش بیش از هر چیز، نیاز به انگیزه و همت شما برای شرکت در یک رقابت رسمی دارد؛ اما پس از این، شما تنها به یک جفت کفش و لباس که منطبق با قوانین این ورزش باشد نیاز خواهید داشت.
کفش رانینگ
کفش های مورد استفاده برای رقابت های حرفه‌ای رانینگ، بسیار متفاوت با کفش های معمولی استفاده شده در پیاده روی و ماراتن هستند. این کفش ها پاشنه ندارند و ۱۱ قلاب در ساختار خود دارند که طول آنها نباید از ۱۱ میلی متر بیشتر باشد.
لباس رانینگ
دوندگان مرد معمولا در مسابقات تی شرت هایی کش بافت و شلواری کوتاه می‌پوشند؛ در حالیکه دوندگان زن در اکثر مواقع برای این موقعیت، یک تاپ رکابی و شلوارک را در نظر میگیرند. یک جفت جوراب و کفی کفش راحت نیز از دیگر ملزومات در ورزش دو به شمار می‌روند.
اصطلاحات رایج رانینگ
پیش از این که به توضیح قوانین و روش های مسابقات رانینگ بپردازیم، می‌خواهیم معنای چند اصطلاح رایج در ورزش رانینگ که حتما تا به حال به گوشتان خورده است را به شما بیاموزیم.
- بلوک های شروع: این بلوک ها در نقطه شروع مسابقات دوی سرعت قرار گرفته است. در این بلوک ها سنسورهایی وجود دارد که زمان شروع و میزان دقیق فشار پای دونده هنگام شروع را اندازه گیری میکنند. این بلوک ها به شرکت کنندگان کمک میکنند تا در شروع مسابقه، خود را بهتر به سمت جلو هل دهند.
- شروع اشتباه: از زمانیکه علامت شروع به دوندگان داده میشود، معمولا بیشتر از۰/۱ ثانیه طول می‌کشد تا بازیکنان به آن پاسخ دهند و شروع به دویدن کنند. بازیکنانی که قبل از این ۰/۱ ثانیه به علامت واکنش نشان دهند، مردود شمرده میشوند.
- خطوط شروع: خطوط شروع، خط هایی به پهنای ۵۰ میلی متر و به رنگ سفید در عرض پیست هستند که نقاط شروع را در مسابقات مشخص میکنند. در دوی مستقیم ۱۰۰ متر، این خطوط همگی صاف هستند، اما در دوی ۲۰۰ یا ۴۰۰ متر، برای اینکه هر بازیکن مسافت یکسانی را تا رسیدن به خط پایانی طی کند، این خطوط به شکل پلکانی یا منحنی بر روی زمین پیست کشیده شده اند.
- خط پایانی: این خط نیز خطی به عرض ۵۰ میلی متر در عرض پیست است که معمولا خطی صاف و عمود بر کناره های پیست است و در قسمت مستقیم پیست واقع شده است. اگر این خط روی قسمت انحنای بیضی پیست قرار گرفته باشد، روی شعاع بیضی علامت گذاری میشود.
- خطوط بریک: خطوط بریک یا break lines، خطوطی به عرض ۵۰ میلی متر به شکل قوس دار و اریب هستند که در انتهای پیچ های پیست کشیده شده اند. همینطور گاهی اوقات مخروط هایی با رنگ های متنوعی به جز سفید روی خط ها وجود دارند که مسیر ها را قبل از اینکه خطوط شکست شروع بشوند، از یک دیگر جدا میکنند.
چگونه بدویم
قبل از اینکه مسابقات شروع شوند، موقعیت بازیکنان، تعداد دور های دویدن و… توسط کمیته تدارکات مسابقه تصمیم گیری و سپس اعلام میشود.
آماده شدن برای مسابقه
در شروع مسابقات دوی سرعت، ورزشکاران باید در موقعیت خم شده در نقطه شروع بایستند؛ اما برای مسابقات استقامتی که در مسافت طولانی تری انجام میشود برای شروع مسابقه باید در حالت ایستاده در پشت خط شروع قرار بگیریم. در این مسابقات خبری از بلوک های شروع نیست و بازیکنان در موقعیت مربوطه قرار میگیرند تا زمانی که عبارت «روی علامت خود بایستید» را بشنوند و سپس آماده حرکت شوند.
در مسابقات دوی سرعت، با شنیدن عبارت «در موقعیت خود قرار بگیرید» (set position) دوندگان پاهای خود را روی بلوک های شروع میگذارند و به حالت خمیده در می‌آیند. در مسابقات با مسافت بیشتر، ندای «Set» به کار گرفته نمی شود؛ زیرا دوندگان این مسابقات را با قرار گرفتن در حالت عادی و ایستاده شروع میکنند. در مسابقه دوی ۸۰۰ متر، دوندگان مسابقه را از نقاطی مختلف شروع میکنند؛ در حالی در دوی ۱۵۰۰ متر،دوندگان مسابقه را به شکل همزمان و در موقعیتی یکسان، به شکل ایستاده شروع میکنند.
نگاهی سریع به ورزش رانینگ
یک مسابقه دوی عادی، طبق روال زیر پیش می‌رود:
- دوندگان با شنیدن ندای set، در موقعیت تعیین شده خود قرار میگیرند.
- آنها به محض شنیدن صدای شلیک گلوله، شروع به دویدن میکنند.
- آنها در مسیر های مربوطه خودشان در پیست مسابقه میدوند.
- مسابقه به محض عبور هر قسمت از بدن بازیکن با خط پایان عمودی به پایان می‌رسد.
- هر مسابقه دو، به دور های متعددی تقسیم میشود و هر کدام از این دور ها ممکن است به دسته های زیادی تقسیم شوند تا تمامی ورزشکاران حاضر در مسابقه را در خود جای دهند.
- رکوردهای شکسته شده و دستاوردهای گذشته دوندگان در حین تقسیم بندی آن ها به دسته های مختلف، در نظر گرفته میشود. این کار به این دلیل انجام میشود که اکثر تنها موفق‌ترین و قدرتمندترین دوندگان بتوانند به مرحله فینال راه یابند.
- اگرچه که ممکن است ورزشکاران در دور اول مسابقه به صورت تصادفی در جایگاه خود قرار بگیرند، اما در این دور، نام دوندگانی که توانسته اند پیشرفتی واضح را در عملکرد خود به نمایش بگذارند به شکل رسمی ثبت میشوند و بر این اساس، جایگاه آنها در راندهای بعدی تعیین خواهد شد.
- معمولا دو یا سه تن از بهترین بازیکنان هر دسته، در مسابقات بعدی نیز شرکت میکنند.
- کسی که در فینال مسابقات زودتر از همه بازیکنان به خط پایان برسد برنده مسابقه است.
- دوندگان دوی سرعت باید در تمامی طول مسابقه، در خط خود حرکت کنند و هیچ‌گاه از آن خارج نشوند.
- در مسابقات مسافت طولانی( ۱۵۰۰- ۵۰۰۰- ۱۰۰۰۰متر) شرکت کنندگان می‌توانند پس از شروع مسابقه، وارد مسابقه شوند
- در مسابقاتی که همگی شرکت کنندگان آن به شکل همزمان شروع به حرکت میکنند، شرکت کنندگان دیگر نیز می‌توانند در میان مسابقه وارد پیست شوند؛ اما در< مسابقات ۸۰۰ متر که شروع حرکت دوندگان به صورت همزمان نیست( موقعیت شروع قوس مانند است) شرکت کنندگان می‌توانند بعد از اولین پیچ وارد مسابقه شوند.
- شرکت کنندگان دوی سرعت نباید روی خطوط سفیدی که مسیر آنها را مشخص میکنند، قدم بگذارند.
- شروع های اشتباه توسط سنسور هایی که روی تپانچه شروع و بلوک های شروع قرار دارند تشخیص داده میشوند و در صورتی که این سنسورها یک شروع اشتباه را به داوران گزارش کنند، شرکت کننده مربوطه مردود اعلام میشود.
- قبل از شنیدن دستور set یا قبل از شنیدن صدای تفنگ برای شروع، شرکت کننده نمی‌تواند سمت متقابل خط شروع را با پا یا دست های خود لمس کند.
- دوندگان نباید مسیر دیگر حاضران در پیست را حین مسابقه مسدود کنند.
- چنانچه مسیر بازیکنی مسدود شده باشد، داور مسابقه می‌تواند دستور توقف و برگزاری دوباره مسابقه را بدهد یا اینکه از بازیکنی که مسیرش مسدود شده است بخواهد تا در راند بعد مسابقه نیز شرکت کند.
- شرکت کنندگان می‌توانند در میان مسابقه به شکل داوطلبانه پیست را ترک کنند، اما نمی‌توانند دوباره به پیست بازی برگردند و در این صورت مردود میشوند.
- مسابقات قهرمانی جهانی IAAF
- مسابقات قهرمانی جهانی سرپوشیده IAAF
- قهرمانی های منطقه‌ای (درون قاره‌‌ای آمریکا، آفریقا، آسیا و اروپا)
- المپیک ها
برد در مسابقات دو
قوانین رانینگ
بازیکنان برای اینکه مسابقه به درستی انجام دهند باید قوانین ذیل را رعایت کنند:
قهرمانان دو(رانینگ)
مسابقات رانینگ یک بخش جدانشدنی از تمام رویدادهای بزرگ ورزشی است و از قرن ها پیش نیز به عنوان یکی از اصلی‌ترین ورزش ها در مسابقات المپیک به شمار می‌رفته است. بسیاری از رقابت های مسابقات رانینگ به صورت جهانی برگزار میشوند که در ادامه به برخی از آن ها می‌پردازیم:
در ادامه، چندی از مهمترین دوندگان جهان را به صورت اجمالی به شما معرفی خواهیم کرد.
Usain Bolt
یوسین بولت (Usain Bolt) یک دونده دونده جامائیکایی بسیار مشهور است که تا به حال توانسته است نه مدال المپیک در مسابقات دوی ۱۰۰ متر،۲۰۰متر و مسابقات امدادی ۴×۱۰۰متر کسب کند. همچنین او توانسته است یازده مدال در مسابقات قهرمانی جهان کسب کند که شش عدد از آنها به شکل پیاپی و از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۵ توسط او دریافت شده است. او در این میان تنها در سال ۲۰۱۱ به دلیل شروع غلط، موفق به کسب هیچ مدالی نشد. یوسین به لطف سرعت فوق العاده اش در ورزش رانینگ و دستاورد های بی‌نظیرش در این زمینه، در میان طرفدارانش با لقب Lightning Bolt یا رعد و برق مشهور است.
Tyson Gay
تایسون گی (Tyson Gay)، دونده‌ای آمریکایی است که تا به حال در رویداد ها و رقابت های بسیار مهم جهانی حضور داشته و موفق به کسب مدال های زیادی شده است. بسیاری از متخصصین ورزش رانینگ از تایسون به عنوان بهترین دونده جهان، پس از یوسین بولت یاد میکنند. او در سال ۲۰۰۷ در رقابت قهرمانی جهان اوساکا در دوی ۱۰۰متر، ۲۰۰متر و مسابقات امدادی ۴×۱۰۰متر موفق به دریافت مدال طلا شد و همچنین در سال ۲۰۰۹ در مسابقات قهرمانی جهان توانست مدال نقره را از آن خود کند. از دیگر دستاورد های تایسون میتوان به دریافت دو جایزه Jesse Owen و کسب لقب قهرمان جهان AAF در سال ۲۰۰۷ اشاره کرد.
Yohan Blake
یوهان بلیک (Yohan Blake) دونده موفق دیگری از کشور جامائیکاست که مدال های متعددی را در مسابقات مهم جهانی کسب کرده است. او در مسابقات المپیک سال های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۶ موفق به دریافت یک مدال طلا در مسابقات امدادی ۴×۱۰۰متر و دو مدال نقره در مسابقات دوی ۱۰۰ متر و ۲۰۰ متر شد. بلیک همچنین دو مدال طلا برای مسابقات قهرمانی جهانی که یکی از آنها برای دوی ۱۰۰ متر و دیگری مسابقات امدادی ۴×۱۰۰متر است، بدست آورده است. یوهان در رقابت های سطح جهانی نیز دو مدال طلا برای مسابقات امدادی۴×۱۰۰ متر و ۴×۲۰۰ متر کسب کرده است. شایان ذکر است که پیش از اینها نیز او توانسته است مدال های متعددی را در دوران خردسالی و در مسابقات دوی کودکان کسب کند.
Michael Johnson
دونده برجسته دیگری که موفقیت های زیادی را برای خود رقم زده است، مایکل جانسون(Michael Johnson)، اهل آمریکا است. جانسون تا به امروز موفق به کسب چهار مدال طلای المپیک شده است و در رویداد المپیک سال ۱۹۹۲ نیز توانسته است یک مدال طلا در مسابقات امدادی ۴×۴۰۰متر بدست آورد. علاوه بر اینها، در مسابقات المپیک سال ۱۹۹۶ نیز جانسون موفق به دریافت یک مدال طلا در دوی ۲۰۰متر و یک مدال طلا در دوی ۴۰۰متر شده است و در مسابقات المپیک سال ۲۰۰۰ هم یک مدال طلا در دوی ۴۰۰متر به دست آورده است. مایک جانسون در مسابقات قهرمانی جهان نیز تا به حال هشت مدال طلا در دسته بندی های متفاوت، از آن خود کرده است که شامل دو مدال طلا در دوی ۲۰۰ متر،چهار مدال طلا در دوی ۴۰۰ متر و دو مدال طلا در مسابقات امدادی ۴×۱۰۰متر میشود.
Florence Griffith-Joyner
فلورنس گریفیت جوینر (Florence Griffith-Joyner) یک دونده آمریکایی است که به دستاوردهای بی‌نظیر خود در این ورزش شهره است. جوینر در سال ۱۹۸۸، رکورد جدیدی را در دوی سرعت ۱۰۰ متر و ۲۰۰ متر به نام خود ثبت کرد که تا به امروز، هیچ دونده‌ای قادر به شکستن آن نبوده است و به همین دلیل نیز از او به عنوان سریع‌ترین زن جهان یاد میشود. فلورنس در سال ۱۹۸۸، در مسابقات المپیک سئول موفق به دریافت سه مدال طلا شد که یکی از انها در دوی ۱۰۰ متر، یکی در دوی ۲۰۰ متر و دیگری در مسابقات امدادی ۴×۱۰۰ متر بود. او همینطور توانست در مسابقات المپیک سال ۱۹۸۴، در دوی ۲۰۰متر و دوی امدادی ۴×۴۰۰متر، صاحب دو مدال نقره شود.
Carmelita Jeter
کارملیتا جتر (Carmelita Jeter) یکی دیگر از دوندگان مشهور آمریکایی است که مدال های متعددی در مسابقات المپیک، قهرمانی جهان و دیگر رویداد های بزرگ کسب کرده است. او در مسابقات المپیک سال ۲۰۱۲ توانست یک مدال طلای دوی امدادی ۴×۱۰۰متر، یک مدال نقره در دوی ۱۰۰ متر و یک مدال برنز در دوی ۲۰۰ متر به دست آورد. چتر همینطور در مسابقات قهرمانی جهان موفق به کسب سه مدال طلا، یک نقره و سه برنز شده است. از دیگر دستاوردهای این دونده میتوان به کسب یک مدال نقره در مسابقات قهرمانی جهان سرپوشیده و یک مدال نقره در قهرمانی جهان مسابقات امدادی اشاره کرد. کارملیتا همچنین دو مدال طلا نیز در فینال قهرمانان جهان به دست آورده است.